Kulig powyższy w r. 1695 był zapewne najświetniejszym w dawnej Polsce, ale rodzaj zabawy był wzięty ze starego zwyczaju. Corocznie bowiem w zapusty, gdy sanna dopisała a młodzież nie była na wojnie, w każdej prawie okolicy czy powiecie urządzano kulig, który zastępował nieznane wówczas jeszcze zabawy karnawałowe miejskie.
My account pl en de he Input search phrase Search form Search form pl en de he My account The requested page "/de/glossar/urzedy-w-dawnej-polsce" could not be found. Goto Top Financial support of the portal – Tomek Ulatowski and Carmit & Ygal Ozechov. Kontakt POLIN Museum of the History of Polish Jews Mordechaja Anielewicza Straße 6 00157 Warschausztetl@ Design and realization: BlueSoft. All rights reserved © POLIN Museum of the History of Polish Jews 2017. In order to properly print this page, please use dedicated print button.
Własność podzielona Istota własności podzielonej w dawnej Polsce polegała na tym, że pan posiadał własność zwierzchnią ziemi, pozostawiając ludności chłopskiej niższe prawa do niej, określane mianem własności podległej (własności użytkowej). Właścicieli zależnych określano jako posesorów lub dziedziców.
urzędy w dawnej Polsce – urzędy dworskie, i lokalne, ziemskie, miejskie i wiejskie w Polsce i W. Księstwie Litew. do 1795. Urzędy w państwie Piastów formowały się na dworze władcy, który był ośrodkiem i źródłem władzy. Stanowiący jego najbliższe otoczenie urzędnicy dworscy pełnili jednocześnie funkcje adm. i sądowe. Sądownictwo dopiero z czasem wyodrębniło się w osobną gałąź władzy. Wyższych urzędników XI–XIII w. zwano komesami (komes); pol. odpowiednikiem komesa był żupan (żpan, pan), także czestnik, stołecznik. Z czasem tytuły te zaczęły określać nie urząd, ale wysoką pozycję społeczną. Najwyższym urzędnikiem występującym już w XI w. był komes nadworny (łac. comes palatinus), zastępujący monarchę, w sprawowaniu sądów i dowodzeniu wojskiem, dlatego przyjął słow. nazwę wojewody. Urzędnikami dworskimi byli: cześnik, koniuszy, sędzia dworski, stolnik, miecznik, łowczy (1), także komornicy, czyli dworzanie (od komora — dwór książęcy). Ich nazwy wskazywały na zakres sprawowanych funkcji. Od pocz. XII w. źródła notują urząd kanclerza (1) — kierownika kancelarii, którego pozycja rosła w miarę upowszechniania dokumentu w działalności państwa. W średniowieczu kanclerzem bywał zwykle duchowny. Wysokie stanowisko zajmował skarbnik zawiadujący skarbcem, gdzie przechowywano pieniądze na bieżące potrzeby dworu, klejnoty, także dokumenty; pieniądze były pod opieką mincerza — zarządcy mennicy, do którego rąk wpływały także dochody pieniężne. W dobie rozbicia dzielnicowego (XII–XIII w.) na Śląsku najważniejszym urzędnikiem był komornik wielki, zarządzający dworem książęcym; tamże powstał urząd marszałka — z dawnego koniuszego, który konkurował z komornikiem wielkim. Obok urzędów dworskich powstały też urzędy lokalne. W XI w. monarcha powoływał namiestników do zarządu prowincji. Ukształtował się też podział państwa na okręgi grodowe. Na czele okręgu stał komes grodowy, zw. kasztelanem (comes castellanus), który sprawował administrację polit. i gosp. oraz sąd w swoim okręgu — kasztelanii, posługując się podległymi mu urzędnikami: chorążym, wojskim, sędzią grodowym, włodarzem. W XIII w. urzędy dworskie ustabilizowały się na tyle, że przy łączeniu 2 lub więcej dzielnic w ręku jednego władcy (spadek, układy itp.) każda zachowywała własne urzędy. Przy niektórych urzędach jako stałych urzędników powoływano ich zastępców: podkanclerzego, podskarbiego, podkomorzego, podczaszego, podstolego, podkoniuszego, podłowczego, podsędka. Wykształciła się też praktyka dożywotności urzędów oraz powoływanie, zwł. na urzędy wyższe, przedstawicieli możnych rodów danej dzielnicy. Urzędnicy stanowili elitę społ. i władzy; otrzymywali uposażenie z części pobieranych na rzecz władcy dochodów, najpierw w naturze, następnie, w miarę rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej, w wyznaczonym im udziale w cłach, mytach, a w Małopolsce XIV–XV w. — w pensjach pieniężnych, które wypłacano z dochodów żup solnych w Wieliczce i Bochni. Urzędnicy sprawujący sądy pobierali część kar sądowych. Po zjednoczeniu państwa w XIV w. terytoria dawnych dzielnic utrzymały odrębność jako ziemie z własną hierarchią urzędniczą, odtąd zw. ziemską. Większe obszary, gdzie zachował się urząd wojewody, nazywano województwami. Niektóre województwa (gł. rus., mazowieckie, do wyodrębnienia się woj. lubelskiego 1476 — sandomierskie, po 1569 inkorporowane podlaskie) składały się z kilku ziem, z których każda miała swoje urzędy ziemskie. Do uprawnień wojewody należało doprowadzanie pospolitego ruszenia województwa na miejsce zborne, ustalanie cenników na wyroby rzem. w miastach, uczestniczenie w sądach wyższych dla szlachty; XIV–pocz. XV w. wojewodowie mieli ograniczone prawo azylu, chroniące szlachtę przed arbitralnością monarchy, sprawowali też sądownictwo zwierzchnie nad Żydami. W miarę upowszechnienia immunitetów ekon. i sądowych XIII–XIV w. oraz rozwoju samorządu miast kasztelanowie tracili swoje uprawnienia, zamieniając się w dostojników ziemskich. W XV w. uformował się jednolity system urzędów ziemskich, oparty gł. na wzorcu stołecznej Małopolski, do której stopniowo dopasowywały się inne dzielnice. Przodowały urzędy wojewody i kasztelana, które dawały dostęp do rady król., poźniejszego senatu. Do godności senatorskich zaliczano też na Kujawach, w Sieradzkiem i Łęczyckiem konarskich (koniuszych), przekształconych w XIV w. w kasztelanów konarskich (gdzie indziej urząd ten zanikł). Wysokim urzędnikiem lokalnym był podkomorzy, który sprawował sąd w sprawach o granice dóbr, był z urzędu opiekunem wdów i sierot szlachty, w Wielkopolsce zasiadał też w sądzie ziemskim, a za nim sędzia ziemski. Wraz z senatorskimi godności te określano często jako dygnitarskie (dignitates). W XIV w. nie istniała jeszcze hierarchia niższych urzędów ziemskich (officia), dają się jedynie ustalić wśród nich pewne równorzędne co do godności grupy; do jednej zaliczano chorążego, łowczego, skarbnika, do następnej stolnika, podstolego, cześnika i podczaszego, koniuszego, wojskiego, miecznika i podłowczego. Z czasem niektóre urzędy zanikały (podłowczego, podkoniuszego), inne odradzały się (skarbnika XVI–XVII w.). Hierarchia urzędnicza zaczęła ustalać się w XVI w., a usankcjonowała ją konstytucja z 1611. Wcześniej ukształtowała się hierarchia wojewodów w zależności od rangi województw; przodowały krak., wileńskie i poznańskie. Podobna kolejność była wśród kasztelanów, których dzielono ponadto na większych i mniejszych. Według tego porządku zasiadano w radzie król. (senacie) oraz zabierano głos, z tym że kasztelan stołecznego Krakowa zasiadał wyżej od wojewody krakowskiego. Urzędy, b. cenione przez zamożniejszą szlachtę, miały gł. znaczenie prestiżowe. W nauce przyjmuje się, że tytuły urzędnicze zastępowały w dawnej Polsce nie istniejące tytuły rodowe hrabiego, barona, które uważano za sprzeczne z zasadą równości szlacheckiej. Mianowanie na urząd przez króla, określane jako władza rozdawnicza, było formą zjednywania stronników wśród magnatów i wpływowej szlachty. Określone funkcje zachowali chorąży oraz wojski; ten ostatni w czasie pospolitego ruszenia pozostawał na miejscu, by czuwać nad bezpieczeństwem ziemi, przede wszystkim rodzin szlachty. Odrębne stanowiska zajmowali funkcjonujący w składzie sądu ziemskiego podsędek i pisarz. Byli oni — podobnie jak sędzia ziemski — mianowani przez króla spośród 4 kandydatów przedstawionych przez sejmik elekcyjny ziemski, gdzie urząd był nie obsadzony; praktykę tę usankcjonowały przywileje nieszawskie (1454). Sąd ziemski (sądownictwo — Sądownictwo w Polsce) objeżdżał ziemię, sądząc w miejscowościach, które były ośrodkami powiatów (okręgów) sądowych. Starostowie. Ponieważ urzędnicy ziemscy, dożywotni i nieusuwalni, stali się reprezentantami szlachty swojej ziemi, królowie — począwszy już od Wacława II czes. (1300–05) — powoływali jako swoich namiestników starostów. Starosta (capitaneus), zw. też ramieniem król. (brachium regale), był odwoływalny, nie musiał też być osiadły w danej ziemi; od przywileju koszyckiego (1374) zastrzeżono, że winien być Polakiem urodzonym w Królestwie, co miało znaczenie, gdy król wywodził się z obcej dynastii. Starostowie wielkopol., rus. i podolski byli zw. generalnymi (podobny tytuł przysługiwał tylko staroście krak.; generał ziem podolskich, generał ruski, generał wielkopolski). Starosta początkowo miał wszelkie uprawnienia władcze, z wyjątkiem prawa nadawania przywilejów; mógł powoływać pospolite ruszenie i dowodzić nim, sprawował sądownictwo w sprawach karnych naruszających bezpieczeństwo publ. (gdy chodziło o szlachtę osiadłą, tylko w zakresie 4 artykułów grodzkich), zarządzał dobrami król. — królewszczyznami, kontrolował władze miejskie, nieraz też je powoływał. W Małopolsce, gdzie stale przebywał król, urząd starosty powstał dopiero w 2. poł. XIV w. Tu król powoływał starostów grodowych (zw. też sądowymi) z jurysdykcją obejmującą 1–3 powiatów sądowych. W XIV w. w Małopolsce starostowie nie administrowali królewszczyznami, których zarząd należał do wielkorządcy W XV w. stopniowo upowszechniał się małopol. model urzędu starościńskiego (powoływanie nowych starostw grodowych oraz ograniczanie kompetencji starostw generalnych); utracili oni prawo powoływania pospolitego ruszenia, ograniczono ich rozległe początkowo kompetencje sądowe, wyjmowano spod ich zarządu kompleksy dóbr król. oddawanych w dzierżawę lub zastawianych. Dzierżawcę lub zastawnika takiego kompleksu określano mianem starosty niegrodowego, zw. tenutariuszem [łac. tenuta ‘czynsz’], zwyczajowo też starostą. Tenutariusz sprawował władzę — także sądowniczą — nad ludnością wiejską dzierżonej królewszczyzny, z prawem odwołania do króla jako pana zwierzchniego, nie miał natomiast, w odróżnieniu od starosty grodowego, jurysdykcji nad pozostałą ludnością. Wiceurzędnicy. Urzędnicy niekiedy wyręczali się w funkcjach mianowanymi przez siebie prywatnie i odwoływalnymi pomocnikami: podwojewodzim, wicepodkomorzym (komornikiem granicznym), wicesędzią, wicepodsędkiem, podpiskiem. W XIV–XV w. takich wiceurzędników zw. w żupcami, w Małopolsce — komornikami. Z powodu opozycji szlachty zanikli u schyłku XV w., z wyjątkiem podwojewodziego (który utrzymał się jako sędzia żyd.), oraz komornika granicznego. Starosta wyręczał się podstarościm, w sprawowaniu sądów — sędzią grodzkim, w grodach powiat. powoływał jako zastępców burgrabiów. Wicestarostę generalnego Wielkopolski, zw. od XVI w. surogatorem, zatwierdzał król, co umacniało jego pozycję wobec szlachty. Urzędnikami policyjnymi, powołanymi do ścigania przestępców oraz ich osądzania, byli XIV–XV w. justycjariusze [łac. iustitia ‘sprawiedliwość’, ‘prawość’], po polsku zw. oprawcami. Szlachta od schyłku XIV w. żądała zniesienia tego urzędu, który ingerował w kompetencje sądownictwa dominialnego panów i często nadużywał swoich uprawnień; justycjariuszy poddano władzy starostów, a następnie urząd zanikł (ostatni na Mazowszu w XVI w.). Do ścigania przestępstw, w sprawie których prowadzono dochodzenie z urzędu, zaczęto powoływać specjalnych urzędników-instygatorów. Instygator koronny oskarżał w sprawach o szkodę dla skarbu, zdradę państwa oraz przy przestępstwach urzędniczych. Istnieli też instygatorzy przy sądach ziemskich i grodzkich, powoływani przez sędziów i od nich zależni. Urzędy centralne w Królestwie ukształtowały się na pocz. XVI w. Dzielono je na koronne, zw. czasem wielkimi (np. marszałek wielki koronny), i nadworne. Podział miał znaczenie w zakresie hierarchii (koronne były wyższe), lecz nie oznaczał podziału funkcji. Po zawarciu unii lubelskiej (1569) w Rzeczypospolitej istniały równol. urzędy centr. — koronne i litewskie. Najwyższy był urząd marszałka dworu (znany od 1358), zw. później marszałkiem wielkim koronnym; zarządzał on dworem, był mistrzem ceremonii, sprawował sądy karne i kierował policją bezpieczeństwa w miejscu pobytu króla oraz ustanawiał tam ceny na żywność. Jego zastępcą był marszałek nadworny; istnieli też kanclerz i podkanclerzy (od XVI w. jeden musiał być osobą świecką, drugi duchowną), którzy kierowali kancelariami: większą i mniejszą; mieli szerokie kompetencje w zakresie spraw zagranicznych i wewn., ale do ich stałego podziału między nimi nie doszło. Kanclerz przewodniczył też w król. sądzie asesorskim, dokąd wpływały apelacje od sądów miejskich. Podskarbi koronny i jego zastępca podskarbi nadworny (urząd powstały na pocz. XV w.) zarządzali skarbem i w tym zakresie byli od XVI w. kontrolowani przez sejm. Podskarbi nadworny administrował też wydatkami króla i dworu. Marszałkowie, kanclerz i podkanclerzy oraz podskarbi koronny weszli w skład senatu (byli zw. ministrami); nie weszli natomiast do senatu nacz. dowódca wojsk zaciężnych — hetman wielki koronny, i jego zastępca — hetman polny, gdyż urzędy te ukształtowały się ostatecznie w 1. poł. XVI w., gdy skład senatu był już zamknięty. W praktyce z godnością hetmana, przynajmniej wielkiego, łączono urząd wojewody lub kasztelana, wprowadzając hetmana tą drogą do senatu. Hetman wielki sprawował jurysdykcję nad wojskowymi i ogłaszał przepisy sądowo-wojsk., tzw. artykuły hetmańskie. Utrzymywał też własnych rezydentów w Stambule, Bachczysaraju, Jassach i Bukareszcie, dzięki czemu miał istotny wpływ na politykę wsch. państwa. Na pocz. XVI w. powstał urząd referendarza (od 1507); było ich 2: duchowny i świecki; uczestniczyli z głosem doradczym w obradach senatu, sprawowali w imieniu króla, jako pana dominialnego, sądownictwo zwierzchnie w królewszczyznach. Na dworze król. byli nadal urzędnicy nadworni: stolnik, podstoli, cześnik, podczaszy, następnie kuchmistrz, krajczy, miecznik, woźniczy. W późniejszym czasie te urzędy nadworne zwano dygnitariatami. Osobny dwór miała królowa, nieraz też królewicze, gdzie kierownictwo sprawował ochmistrz dworu. Urzędnicy ziemscy również byli dożywotni, co dawało im znaczną samodzielność, gdyż usunięcie mogło nastąpić jedynie przez awans na wyższe lub równorzędne (za zgodą zainteresowanego) stanowisko. W XVI w. także urząd starosty wszedł do hierarchii urzędów ziemskich. Konstytucja 1611 ustaliła ich porządek starszeństwa, przyznając pierwsze miejsce podkomorzemu, za nim staroście grodowemu, następnie chorążemu, sędziemu ziemskiemu, stolnikowi, podczaszemu, podsędkowi, podstolemu, dopiero po nim cześnikowi, łowczemu, wojskiemu, pisarzowi sądowemu ziemskiemu, miecznikowi. Zasada niepołączalności (incompatibilitas) obowiązywała w stosunku do niektórych urzędów. Istniał zakaz łączenia urzędu starosty z godnością sędziego ziemskiego (1422), kasztelana i wojewody. Zakazywano dzierżenia dwóch (i więcej) starostw grodowych przez jedną osobę, czego zresztą często nie przestrzegano. Kumulacja urzędów naruszających tę zasadę bywała przedmiotem zatargów króla i dygnitarzy z posłami szlacheckimi. Urzędy w Wielkim Księstwie Litewskim. Związek z Litwą doprowadził do ustanowienia w W. Księstwie Litew. osobnego systemu urzędów centr. i lokalnych na wzór Korony z pewnymi odmianami. Proces rozpoczęty u schyłku XIV w. został zakończony w przededniu unii lubelskiej (1569). W każdym województwie prócz wojewody był tylko 1 kasztelan; na czele hierarchii ziemskiej Żmudzi stał nie wojewoda, lecz obieralny przez sejmik żmudzki, a następnie mianowany przez króla starosta, który wchodził w skład senatu. Hierarchia urzędników ziemskich w W. Księstwie Litew. była inna w każdym powiecie. Powołane 1565 powiaty były nie tylko jednostkami podziału sądowego, ale też adm. i wojsk.; zachowano urzędy lokalne właściwe tylko Litwie, jak: marszałków ziemskich, ciwunów, horodniczych, mostowniczych. Przykład litew. naśladowano XVII–XVIII w. w Koronie, tworząc w niektórych powiatach hierarchie urzędów powiatowych. W XVII–XVIII w., po utracie większej części Inflant, Smoleńszczyzny, części Ukrainy, zachowano tytuły urzędnicze tych województw i ziem. Miały one odtąd jedynie charakter tytularny, z wyjątkiem tych, które umożliwiały wejście do senatu (wojewodowie i kasztelanowie: parnawski, dorpacki, wendeński, smoleński, czernihowski, biskup smoleński). Sprzedaż urzędów i stopni oficerskich upowszechniła się w XVII w. Praktykował ją król oraz, za zgodą monarchy, ich dzierżyciele. Było to źródło dodatkowych dochodów władcy, mogące też stanowić sposób zaopatrzenia dla osoby sprzedającej wysłużony urząd (stopień oficerski). Własną organizację urzędniczą miały XIII–XIV w. miasta na prawie niemieckim (magdeburskim, chełmińskim czy średzkim). Najstarszym urzędem doby lokacyjnej był dziedziczny wójt, lennik właściciela miasta, który zarządzał miastem i przewodniczył sądowi ławniczemu (ława sądowa). W miarę rozwoju miast zamożne mieszczaństwo (patrycjat) wytworzyło reprezentację w postaci rady miejskiej z zarządcą miasta burmistrzem (lub burmistrzami) na czele. Z czasem do udziału w rządach miastem dopuszczono cechy rzem. i kramarzy. Miasta wykupywały dziedziczne wójtostwa i same mianowały czasowych wójtów sądowych. Urzędy miejskie były zróżnicowane, ponieważ każde miasto kształtowało je w zależności od układu sił społ. i wzorca, na jakim się oparło. Na obsadę urzędów miejskich, obieralnych lub obsadzanych przez kooptację, w miastach król. miał wpływ starosta, w pryw. faktyczna decyzja należała czasem bezpośrednio do pana miasta. Organizacja miast na prawie magdeburskim upowszechniła się XVI–XVII w. w W. Księstwie Litew., gdzie odróżniano pełny i ograniczony samorząd (wielkie i małe prawo magdeburskie). Ten drugi pozostawiał duży zakres władzy administracji państwowej. Urzędnik wiejski jako dziedziczny sołtys pojawił się w XIII w. we wsiach na prawie niemieckim. Sołtys był lennym urzędnikiem pana wsi. Jego samodzielność budziła niezadowolenie szlachty, która XV–XVI w. doprowadziła do likwidacji dziedzicznych sołectw. Na miejsce sołtysów panowie powoływali zależnych od siebie odwoływalnych wójtów. W XVI–XVIII w. istniała — znana na przykładzie Małopolski — organizacja samorządowa wiejska. Jej organami były: zebranie gromadzkie oraz urząd wiejski, czyli wójt z przysiężnymi i często pisarz wiejski prowadzący wiejską księgę sądową. W latyfundiach magnackich i królewszczyznach istniały całe hierarchie urzędników dominialnych, tzw. oficjalistów, złożone gł. z drobnej szlachty. Na czele zarządu dóbr, zw. często zamkiem, stał zazwyczaj administrator (rządca), kluczem kierował ekonom, folwarkiem — włodarz. Nazwy tych dominialnych urzędów i ich kompetencje były zależne od woli panów, którzy wydawali instruktarze i ustawy obowiązujące w ich dobrach. Pan dzierżył najwyższą władzę w posiadłościach pryw., od decyzji jego nie było — od XVI w. — odwołania. W królewszczyznach władzę zwierzchnią sprawował monarcha. Reforma urzędów w dobie oświecenia polegała na utworzeniu centr. urzędów kolegialnych dla poszczególnych gałęzi administracji. Współistniały one z utrzymującym się dawnym systemem urzędniczym. Marszałkowie, kanclerze, hetmani (ta godność była przejściowo zniesiona) itd. wchodzili w skład urzędów kolegialnych (nieraz jako ich przewodn.), zachowując tradycyjne tytuły. Symbioza ta znalazła wyraz w ustroju władz nacz. w Konstytucji 3 maja 1791. Dawny system urzędów przetrwał aż do III rozbioru (1795), a tytuły urzędnicze, jako prestiżowe, były w użyciu i później. Tytuły wojewody i kasztelana zostały odnowione w Księstwie Warsz. (1807–13) jako przysługujące senatorom — członkom izby wyższej Sejmu. Historia państwa i prawa Polski, red. J. Bardach, t. 1–2 1966, t. 3 1981 Warszawa; Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970; A. Bogucki Komes w polskich źródłach średniowiecznych, Warszawa–Poznań 1972; J. Michalski Osiemnastowieczne realia „Pana Tadeusza” w: Dzieło literackie jako źródło historyczne, Wrocław 1978; A. Gąsiorowski Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa 1981; Z. Góralski Urzędy i godności w dawnej Polsce Warszawa 1983; A. Szymczakowa Urzędnicy łęczyccy i sieradzcy do połowy XV wieku, Łódź 1984; Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku, red. A. Gąsiorowski, t. 1–6, 8–11, Wrocław 1985–95; Urzędnicy województwa podolskiego XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Przyboś, Kraków 1994. Juliusz Bardach Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.
Dzieje obyczajów w dawnej Polsce: wiek XVI-XVIII, Volume 1 Dzieje obyczajów w dawnej Polsce: wiek XVI-XVIII, Jan Stanisław Bystroń: Author: Jan Stanisław Bystroń: Edition: 3: Publisher: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976: Length: 3 pages : Export Citation: BiBTeX EndNote RefMan
Poniżej znajduje się lista wszystkich znalezionych haseł krzyżówkowych pasujących do szukanego przez Ciebie opisu. szlachecki sąd w dawnej Polsce właściwy szlachcie osiadłej, urzędujący pod przewodnictwem podkomorzego lub jego zastępcy, właściwy w sprawach o granice nieruchomości (na 14 lit.) Zobacz też inne hasła do krzyżówek podobne kontekstowo do szukanego przez Ciebie opisu: "SZLACHECKI SĄD W DAWNEJ POLSCE WŁAŚCIWY SZLACHCIE OSIADŁEJ, URZĘDUJĄCY POD PRZEWODNICTWEM PODKOMORZEGO LUB JEGO ZASTĘPCY, WŁAŚCIWY W SPRAWACH O GRANICE NIERUCHOMOŚCI". Znaleźliśmy ich w sumie: POWSTRZYMANIE, RUCH POSUWISTO-ZWROTNY, KORNET, ŁAŃCUCH, GIDRAN, ŻAGIEW, WYPOWIEDŹ PROBLEMATYCZNA, SĄD GARNIZONOWY, JĘZYK, DANSKER, DESPOTYZM, DROBIAZG, MROK, RĘKA MAŁPIA, TRANSFER BUDŻETOWY, ŻUŻEL, SKWAPLIWOŚĆ, PODGRZYBEK ZŁOTOPORY, ISKRA ELEKTRYCZNA, KONSULTANT, PUCHAR, KARTAUNA, PAWŁOWICE, SEJSZE, ZATOKA WIEŃCOWA, SILNIK SPALINOWY, WELON, KLIKER, GWAŁT, ZJAWISKO THOMSONA, NERW ODWODZĄCY, PODKŁADKA, OBSZAR WIEJSKI, JARZYNA, ŁĄCZNIK ZESPOŁOWY, MANSZETA, CZUANDONGOCELUR, GRAF EULEROWSKI, KRĘG LĘDŹWIOWY, HRABINI, MAŚLNICZKA, WULKAN CZYNNY, WAHADŁO, TALERZ, SĄD OSTATECZNY, RZEMIEŚLNICTWO, TEMAT, ZAKOP, ULOTKA, BLASTODERMA, KROSOWNICA WIZYJNA, DOZYMETR, STACJA POMP, PŁATNOŚĆ ZBLIŻENIOWA, EGZOCENTRYZM, REJESTRANT, PROTEKCJONIZM, STOŁP, BEŁT, POPRAWKA, DROGA KONIECZNA, KRZYŻANOWICE, MNICH, POWŁOCZKA, ŁONO, ADVOCATUS DIABOLI, DOLMAN, PIERWSZEŃSTWO, POLIGAMIA, ŻABA SZTYLETOWATA, PAPROTNICA GÓRSKA, ATREZJA JELITA GRUBEGO, LIGA, KRET, BARLINEK, ŁÓDŹ PODWODNA, FETYSZYZM, KIT, SFIGMOMANOMETR, KICZ, WARIOMETR, PIETROWICE WIELKIE, PĘDNIK OKRĘTOWY, CENTRUM, DYNAMIZM, WZGLĄD, ÓSMY, USTAWKA, MEDYCYNA REGENERACYJNA, GRYLAŻ, LAND ROVER, WĘZEŁ MAŁŻEŃSKI, AZJATA, ASKEPTOZAUR, SKUPISKO, PASYWIZM, TEKTONIKA, OPONA, GWIZDEK, DEKORTYKACJA, PŁOMYCZEK, EDYKUŁ, SMREKUN, KWIATUSZEK, POŁUDNICE, GILOTYNA, KLASZTOR, LUZINO, DIAGNOSTYKA, KOMANDYTARIUM, WULKAN BŁOTNY, PEPICZKA, PŁYTA OCEANICZNA, INA, MIESZEK, MINÓG RZECZNY, KARLIK ŚREDNI, SKANER, NABRZEŻE, CIĘŻKIE DZIAŁA, OCULUS, SOCZEWKA, MCHY LIŚCIASTE, MIRSK, NERKÓWKA, BRODAWKA STÓP, ROŚLINA NAZIEMNOPĄCZKOWA, CEREMONIALNOŚĆ, BODZIEC, PODKOWIEC DUŻY, KORKOWE, REGLAN, KOLOKACJA, NADBUDÓWKA, BERGMAN, POTENCJAŁ, MORENA POWIERZCHNIOWA, WYŚWIETLACZ CIEKŁOKRYSTALICZNY, METYZACJA, PODPINKA, NABIERKA, DYNAMIKA, ŁAŃCUCH, ETEZJA, KONDYCJA, MARKER NOWOTWOROWY, SZCZEKUSZKA MALUTKA, TIOSÓL, GRZYB SIARKOWY, ARABICA, SZKOCKOŚĆ, DYFERENCJA, EMIRAT, NAWALANKA, JĘZYK PERSKI, LANGUSTA, SZPRYCA, GENETYKA KLINICZNA, IRYGATOR, KANAŁ BURZOWY, WYKSZTAŁCENIE PODSTAWOWE, CARGO, KOSZT DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ, TĘPOZĘBNE, WILCZE STADO, BŁĄD SYSTEMATYCZNY, BOMBARDA, HAITAŃSKI, URZĄDZENIE RADIOWE, RÓW PRZECIWPANCERNY, PROPINACJA, WARTOŚĆ, UHLA, WATOLINA, BISKUPICE PODGÓRNE, OSINA, NOSICIEL, NEKROMANTA, CHOROBA WRZODOWA, KOŁNIERZ, PRZEDSZKOLE INTEGRACYJNE, RETRAKCJA, KRUSZYN KRAJEŃSKI, POWIEŚĆ Z KLUCZEM, SALAMI, UNIA PERSONALNA, SZYMBARK, MIMOZA, RÓŻOWIEC BIAŁY, ALPAKA, PIEŚŃ, PRZEWÓD, ŚLIZGAWICA, CEMBROWANIE, PODATEK BASENOWY, PERCHA, BIURO TECHNICZNE, KATAR SIENNY, OKLUZJA, WŁÓKNO, TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA, KRZYŻÓWKA, ŁAWA, CIAPATY, CUKIER, MEDYCYNA SPORTOWA, OKRAJKA, SYSTEMATYKA, PRZEPITKA, WĘZEŁ ŻEGLARSKI, NADRUK, AKROPOL, SZKODNIK, REFLEKS, KINKIET, CYPRZYN, DOCHÓD ROZPORZĄDZALNY, DETAL, NASTROSZEK KĘDZIERZAWY, KARL, SERENADA, KOTLET SCHABOWY, MALATURA, FAŁSZYZM, HALOGENEK ALKILOWY, ELIMINACJA, HAZUKA, BESTIARIUSZ, FALANGA, SZYDŁOSZ WŁOSISTY, REJESTR, RYLEC, ESTRAGON, GRA KOMPUTEROWA, WIELKOŚĆ SKALARNA, KAPUSTA KWASZONA, KONTAKCIK, PROTEZA DENTYSTYCZNA, BARWNOŚĆ, AUDIOBUS, PACHNOTKA ZWYCZAJNA, DRAPACZ, OKRZYK, AWARIA, NUMIZMATYKA, ARENA, ROKIET SAUTERA, WĄTROBOWIEC, SITEK, DEFERENT, ZWIĄZEK BOJOWNIKÓW O WOLNOŚĆ I DEMOKRACJĘ, KORSARZ, SKŁADAK, ZNAK, WZÓR, DRIAKIEW, MARMURKOWANIE, LUWERS, PUNKT GRANICZNY, TRZYMADŁO, FAMA, LAMPA ŁUKOWA, DWUIPÓŁKROTNOŚĆ, CZERWOŃCZYK FIOLETEK, NIEBOROWO, POWSTANIEC ŚLĄSKI, LB, PEDOFILIA, REPUTACJA, SŁODYCZ, AFERA, PROJEKT, ASFALT, DACH POGRĄŻONY, TYPOLOGIZACJA, FANTAZJA, PIES DO TOWARZYSTWA, WYKLUCZENIE SPOŁECZNE, ŚRODEK MASY, ROZŁOGI, RYBA UKWIAŁOWA, BEFKA, SERENADA, SZTAFAŻ, MONOLOG WEWNĘTRZNY, HEL, BRAK, WINA KWALIFIKOWANA, PRÓBKA, DYWDYK, INSTRUMENT FINANSOWY, PIANISTYKA, KASETKA, DRABINKA, TOR, UKAZ, SĄD HONOROWY, RETORSJA, PRZENOSICIEL, GARDEROBA. Ze względu na bardzo dużą ilość różnych pasujących haseł z naszego słownika: - ograniczyliśmy ich wyświetlanie do pierwszych 300! nie pasuje? Szukaj po haśle Poniżej wpisz odgadnięte już litery - w miejsce brakujących liter, wpisz myślnik lub podkreślnik (czyli - lub _ ). Po wciśnięciu przycisku "SZUKAJ HASŁA" wyświetlimy wszystkie słowa, wyrazy, wyrażenia i hasła pasujące do podanych przez Ciebie liter. Im więcej liter podasz, tym dokładniejsze będzie wyszukiwanie. Jeżeli w długim wyrazie podasz małą ilość odgadniętych liter, możesz otrzymać ogromnie dużą ilość pasujących wyników! się nie zgadza? Szukaj dalej Poniżej wpisz opis podany w krzyżówce dla hasła, którego nie możesz odgadnąć. Po wciśnięciu przycisku "SZUKAJ HASŁA" wyświetlimy wszystkie słowa, wyrazy, wyrażenia i hasła pasujące do podanego przez Ciebie opisu. Postaraj się przepisać opis dokładnie tak jak w krzyżówce! Hasło do krzyżówek - podsumowanie Najlepiej pasującym hasłem do krzyżówki dla opisu: szlachecki sąd w dawnej Polsce właściwy szlachcie osiadłej, urzędujący pod przewodnictwem podkomorzego lub jego zastępcy, właściwy w sprawach o granice nieruchomości, jest: Hasło krzyżówkowe do opisu: SZLACHECKI SĄD W DAWNEJ POLSCE WŁAŚCIWY SZLACHCIE OSIADŁEJ, URZĘDUJĄCY POD PRZEWODNICTWEM PODKOMORZEGO LUB JEGO ZASTĘPCY, WŁAŚCIWY W SPRAWACH O GRANICE NIERUCHOMOŚCI to: HasłoOpis hasła w krzyżówce SĄD PODKOMORSKI, szlachecki sąd w dawnej Polsce właściwy szlachcie osiadłej, urzędujący pod przewodnictwem podkomorzego lub jego zastępcy, właściwy w sprawach o granice nieruchomości (na 14 lit.) Definicje krzyżówkowe SĄD PODKOMORSKI szlachecki sąd w dawnej Polsce właściwy szlachcie osiadłej, urzędujący pod przewodnictwem podkomorzego lub jego zastępcy, właściwy w sprawach o granice nieruchomości (na 14 lit.). Oprócz SZLACHECKI SĄD W DAWNEJ POLSCE WŁAŚCIWY SZLACHCIE OSIADŁEJ, URZĘDUJĄCY POD PRZEWODNICTWEM PODKOMORZEGO LUB JEGO ZASTĘPCY, WŁAŚCIWY W SPRAWACH O GRANICE NIERUCHOMOŚCI inni sprawdzali również: tkanina z surowego jedwabiu naturalnego mająca niejednolitą powierzchnię ze zgrubieniami i supełkami , przenośnie: miesce, w którym ktoś mieszka , ugotowane na twardo , termin o dwojakim znaczeniu, odnoszącym się do przestrzeni istotnej dla pojedynczego człowieka (jednostki) bądź zbiorowości (narodu), wyznaczone zwłaszcza miejscem urodzenia tych osób, ich zamieszkiwaniem przez istotną część życia, czy miejscem pochodzenia ich przodków bądź rodziny , miasto z sonetu Mickiewicza , skrótowe określenie duraluminium , PASSIFLORA , pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do ciągnięcia przyczepy , koszt związany z podstawową działalnością danego przedsiębiorstwa , astronom, matematyk, ekonomista i lekarz (1473-1543), twórca heliocentrycznej teorii budowy świata , włókno; tkanka miękiszowa w łodygach roślin i drzew , ktoś bardzo brzydki, wzbudzający odrazę
Jak podkreślił gość Polskiego Radia 24, w I Rzeczpospolitej liczba spraw sądowych była ogromna. Do tego stopnia, że dla "udrożnienia" systemu sądownictwa, konieczne było powołanie nowej instytucji. - Faktycznie ta liczba spraw była taka, że w latach 70. XVI wieku Stefan Batory powołał - zresztą zgodnie z żądaniami szlachty
Sędzia dawnej Izby Dyscyplinarnej SN Ryszard Witkowski pozostanie w Sądzie Najwyższym i będzie orzekać w Izbie Karnej - poinformował w poniedziałek zespół prasowy SN. Wcześniej informowano, że do Izby Karnej przeszła sędzia Małgorzata Bednarek. Sędzia Witkowski jest dotychczas trzecim z sędziów dawnej Izby Dyscyplinarnej, co do którego poinformowano oficjalnie, że pozostaje w SN. W połowie lipca weszła w życie nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym, na mocy której zakończyła działalność Izba Dyscyplinarna, a w jej miejsce powstała Izba Odpowiedzialności Zawodowej. Sędziowie orzekający wcześniej w Izbie Dyscyplinarnej mogą zostać przeniesieni do innej izby, zaproponowanej przez I prezes SN, lub przejść w stan spoczynku. Na podjęcie decyzji mają tydzień od momentu formalnego otrzymania propozycji. Jak ustaliła PAP wszystkim 11 zainteresowanym sędziom dawnej Izby Dyscyplinarnej doręczono takie oferty. Oznacza to, że najprawdopodobniej w tym tygodniu znane będą dalsze losy wszystkich sędziów zlikwidowanej Izby. Jako pierwsza na propozycję I prezes SN odpowiedziała sędzia Bednarek. Zdecydowała o pozostaniu w SN i orzekaniu w Izbie Karnej. W zeszłym tygodniu informowano także, że decyzję o dalszym orzekaniu w SN podjął sędzia Jarosław Sobutka - przeszedł on do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Izba Dyscyplinarna została zlikwidowana na mocy nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym. Zmian oczekiwała Komisja Europejska, od nich uzależniając akceptację KPO i wypłatę Polsce pieniędzy z Funduszu Odbudowy. Nie jest jednak pewne, czy nowe przepisy spełnią tzw. kamienie milowe w tej sprawie. Wątpliwości co do tego wyrażali w ostatnim czasie niektórzy przedstawiciele Komisji. Po wejściu w życie nowelizacji wyznaczono również pięcioro sędziów, którzy tymczasowo orzekają w nowej Izbie Odpowiedzialności Zawodowej i przewodniczącego dwóch wydziałów tej Izby. Jest nim do czasu wyznaczenia przez prezydenta sędziów na stałą kadencję sędzia Wiesław Kozielewicz. Obowiązki prezesa Izby Odpowiedzialności Zawodowej pełni zaś obecnie I prezes SN Małgorzata Manowska. Losowanie sędziów mających na stałe orzekać w tej izbie - jak zapowiedziano - odbędzie się między 5 a 16 sierpnia podczas Kolegium SN, które zwoła prezes Małgorzata Manowska. Spośród wszystkich sędziów SN (z wyjątkiem I prezes, prezesów izb i rzeczników dyscyplinarnego i prasowego) wylosowanych zostanie 33 kandydatów, którzy będą niezwłocznie przedstawieni prezydentowi. Ten zaś dokona ostatecznego wyboru 11 sędziów, którzy będą orzekać w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej. Ci z sędziów dawnej Izby Dyscyplinarnej, którzy zdecydują się jednak pozostać w SN, będą brali udział w losowaniu do nowej Izby. Tym samym istnieje prawdopodobieństwo, że niektórzy z tych sędziów znajdą się ostatecznie w składzie Izby Odpowiedzialności Zawodowej. Artykuł nie posiada jeszcze żadnych komentarzy.
zastępował stolnika - krzyżówka. Lista słów najlepiej pasujących do określenia "zastępował stolnika": PODSTOLI ZASTĘPCA BON KRAJCZY SOPLICA REGENT FELCZER NAMIESTNIK RYSIK KRÓLEWICZ KANAREK GORE ESAUŁ HORESZKO ROBOT ŻETON DUBLER AUTOMAT ANDROID KASKADER. Słowo. Określenie. Trudność.
"Obecne granice gminy nie pokrywają się z dużo obszerniejszymi granicami dawnej ziemi brzeskiej, której stolicą był gród Brzesk", pisze Włodzimierz Chorązki w jednej ze swoich publikacji. Kasztelanie były jednostką organizacyjną pierwszych Słowian. Kasztelania brzeska istniała prawdopodobnie już w VIII wieku i formalnie podlegała kasztelanii krakowskiej. Przez kilkaset lat w jej skład wchodziły obecne miasta Słomniki, Kazimierza Wielka, Skalbmierz, Proszowice oraz obecne gminy wiejskie, od terenów dzisiejszych okolic Niepołomic aż prawie pod Miechów. Był to więc duży obszar. Z dziejów brzeskiego grodu W 1902 roku podczas wykopków ziemniaczanych rolnik z Grobli wydobył spod ziemi srebrny skarb: sztabki, diademy i inne ozdoby oraz około 1000 monet. Wśród nich znaleziono pieniądze polskie, węgierskie, czeskie, angielskie; nawet arabskie. Najstarsza z nich datowana była na połowę wieku X, najmłodsza na koniec XI. Zdaniem Włodzimierza Chorązkiego, autora prac o historii Nowego Brzeska, nie jest wykluczone, że odnaleziony skarb mógł należeć do tamtejszego kasztelana. Z czasem strzegący mostu i grobli na Wiśle gród kasztelański popadał w coraz większą degradację. Przyczynili się do tego Piastowie, którzy rozbili system obronny Wiślan; część dóbr kasztelańskich przejęli z czasem rezydujący w Hebdowie norbertanie; nie bez znaczenia mogła być też nie do końca jasna rola, jaką odegrali brzescy kasztelanowie podczas walk o władzę w Polsce Władysława Łokietka. Być może do ostatecznego upadku grodu przyczynił się jakiś kataklizm: pożar lub powódź. Drewniany gród był też podmywany przez Wisłę. W końcu mieszkańcy opuścili go całkowicie i po potopie szwedzkim nikt już nawet nie pamiętał, w którym miejscu się znajdował. Do dzisiejszych czasów nie przetrwał żaden ślad dawnych grodowych zabudowań. Pagórek w Grobli, miejsce, gdzie rolnik wykopał srebrny skarb, nie był dużych rozmiarów. Zdaniem Włodzimierza Chorązkiego mogła się tam zmieścić wieża strażnicza, budynek mieszkalny kasztelana, kaplica i zabudowania gospodarcze. Być może istniał tam wał ziemno-drewniany, rolę fosy mogła pełnić wtedy jedna z odnóg Wisły. Przed wrogami grodu broniły okoliczne łąki, które wylewy rzeki zamieniały w nieprzebyte bagna. Żadne ślady nie przetrwały jednak do dzisiaj. Badania archeologiczne, prowadzone w latach 60. w Grobli, ujawniły w tamtym miejscu pojedyncze przedmioty z okresu rzymskiego. O grodzie wiadomo tyle, że musiał być drewniany (do najbliższego kamieniołomu jest ponad 40 km i trudno przypuszczać, by ktoś zadawał sobie trud transportowania materiału na taką odległość). Budulcem było najprawdopodobniej drewno z pobliskiej Puszczy Niepołomickiej. Na koniec jeszcze jedna sprawa. Uważni czytelnicy zapewne zauważyli, że przecież Grobla i obecne Nowe Brzesko leżą po przeciwnych stronach Wisły. To prawdopodobnie efekt prac Austriaków, którzy podczas zaborów wyprostowali i skrócili zawikłane koryto rzeki. "_Prawdopodobnie wieś Grobla była wyspą, połączoną z lewym brzegiem Wisły - w rejonie klasztoru - mostem", _pisze Włodzimierz Chorązki w biuletynie "Wczoraj i dziś gminy Nowe Brzesko". (ALG)
uIxsu. 757a59qdpx.pages.dev/238757a59qdpx.pages.dev/398757a59qdpx.pages.dev/163757a59qdpx.pages.dev/298757a59qdpx.pages.dev/238757a59qdpx.pages.dev/197757a59qdpx.pages.dev/37757a59qdpx.pages.dev/356757a59qdpx.pages.dev/4
zastępca kasztelana w dawnej polsce
