Przeciwwskazania do szczepienia pojawiają się najczęściej w wyniku różnych sytuacji zdrowotnych pacjentów. Dla zdecydowanej większości populacji, szczepionki stanowią bezpieczną i efektywną metodę profilaktyki chorób infekcyjnych. Jednak niektórych pacjentów, szczepienia mogą być nieskuteczne lub stanowią ryzyko pogorszenia stanu zdrowia. Jakie są przeciwwskazania do wykonywania szczepień? W jakich sytuacjach szczepienie powinno zostać odroczone? Czy wszystkich rodzajów szczepionek dotyczą takie same przeciwwskazania? Przeciwwskazania do szczepień mogą wynikać z różnych przyczyn. Osłabienie odporności, które uniemożliwia uniemożliwiającego wytworzenie odpowiedzi na szczepienie, nasilone działania niepożądane po poprzednim podawaniu szczepionek, ryzyko negatywnego wpływu szczepionki na stan zdrowia to tylko niektóre przykłady sytuacji, w których stosowanie szczepień może być przeciwwskazane. Omawiając przeciwwskazania do szczepień, należy podkreślić, że u każdego pacjenta mają one charakter indywidualny. Przeciwwskazania mogą dotyczyć szczepień za pomocą konkretnego preparatu, określonej grupy szczepionek lub wszystkich szczepień ogólnie. Spis treściPrzeciwwskazania do szczepienia a rodzaje szczepionekCzasowe i trwałe przeciwwskazania do szczepieniaPrzeciwwskazania do szczepienia a ciąża Przeciwwskazania do szczepienia a rodzaje szczepionek Szczepienia ochronne to najskuteczniejsza forma zapobiegania wielu chorobom zakaźnym. Stanowią one dużą grupę wyrobów medycznych o różnym składzie i mechanizmie działania. Celem wykonywania szczepień ochronnych jest wywołanie odporności organizmu przeciwko określonym drobnoustrojom. Szczepionka umożliwia „rozpoznanie” czynnika infekcyjnego przez układ odpornościowy, a następnie jego „zapamiętanie” i wytworzenie odpowiedzi obronnej. W przypadku powtórnego kontaktu z tym czynnikiem dochodzi do jego szybkiego zwalczenia. Choć ostateczny efekt działania szczepionek jest podobny, każda szczepionka posiada inny skład. Najważniejszym składnikiem szczepionki są elementy swoiste dla danego drobnoustroju, które pozwalają wywołać celowaną odpowiedź obronną. W przypadku niektórych szczepionek są to żywe drobnoustroje, pozbawione właściwości chorobotwórczych (unieszkodliwione, tzw. atenuowane). Szczepionki mogą również zawierać martwe drobnoustroje, a także ich fragmenty. Niektóre szczepionki powstają na bazie antygenów, czyli pojedynczych cząsteczek (białek, cukrów) charakterystycznych dla danego drobnoustroju. Szczepionki mogą również zawierać anatoksyny, czyli unieszkodliwione toksyny produkowane przez dany czynnik zakaźny. Główny składnik każdej szczepionki musi być nieszkodliwy dla organizmu człowieka, a jednocześnie zdolny do pobudzenia odpowiedzi układu odpornościowego. Czy rodzaj i skład szczepionki mają związek z przeciwwskazaniami do szczepienia? Zdecydowanie tak. Najwięcej obostrzeń obowiązuje w przypadku stosowania tzw. szczepionek żywych. Preparaty te zawierają unieszkodliwione drobnoustroje, które w zdrowym organizmie nie mają możliwości wywołania aktywnego zakażenia. Istnieją jednak schorzenia, w których układ odpornościowy jest trwale lub czasowo zahamowany, a odporność człowieka – osłabiona. Wówczas szczepionki zawierające żywe drobnoustroje nie powinny być stosowane. Przykłady szczepionek żywych to BCG (gruźlica), MMR (odra, świnka, różyczka) oraz VZV (ospa wietrzna i półpasiec). Szczepionki „nieżywe”, zawierające martwe drobnoustroje lub ich fragmenty, nie niosą ryzyka wywołania aktywnej choroby nawet w przypadku upośledzenia odporności. Jednak również w tej grupie szczepionek istnieją określone przeciwwskazania, związane z nadwrażliwością na składniki szczepionki lub ryzykiem braku wywołania odpowiedzi obronnej. Czasowe i trwałe przeciwwskazania do szczepienia U niektórych pacjentów, przeciwwskazania do szczepienia mają charakter czasowy – są uwarunkowane aktualnym stanem zdrowia i nie wykluczają możliwości wykonania szczepienia w przyszłości. W niektórych przypadkach, przeciwwskazania do szczepień mogą obowiązywać dożywotnio. Powikłania po szczepionce Jednym z najczęstszych przeciwwskazań do szczepienia są ciężkie powikłania obserwowane po poprzednich szczepieniach. Dotyczy to w szczególności anafilaksji, czyli poważnej reakcji nadwrażliwości, obejmującej układ oddechowy, układ krążenia, skórę i przewód pokarmowy. Reakcja anafilaktyczna po podaniu jednej dawki szczepionki jest przeciwwskazaniem do podawania kolejnych dawek tego preparatu. Po wystąpieniu anafilaksji należy dążyć do ustalenia, który składnik szczepionki ją wywołał. Substancje odpowiedzialne za reakcję anafilaktyczną po szczepieniu to najczęściej: białko jaja kurzego, żelatyna lub drożdże. Po zidentyfikowaniu czynnika, który wywołał anafilaksję, nie należy stosować innych szczepionek zawierających ten sam składnik. Warto również podkreślić, że anafilaksja jest jednym z niewielu powikłań poszczepiennych, które mogą stanowić przeciwwskazanie do innych szczepień. Znacznie częściej obserwowane, łagodne powikłania po szczepieniu (gorączka, uczucie rozbicia, wysypka, ból głowy, biegunka), nie stanowią przeciwwskazania do kolejnych szczepień. Również inne choroby alergiczne lub uczulenia na substancje, które nie wchodzą w skład szczepionki, nie są przeciwwskazaniem do wykonywania szczepień. Choroby infekcyjne Najczęstszą przyczyną konieczności czasowego odroczenia szczepienia są ostre choroby infekcyjne. W przypadku występowania infekcji, kwalifikacja do szczepienia jest uzależniona od stanu pacjenta. Choroby infekcyjne przebiegające łagodnie i z niewielką gorączką (przykładowo – łagodne przeziębienie, biegunka) nie są przeciwwskazaniem do wykonania szczepienia. W przypadku nasilonych objawów infekcji (grypa, angina), wysokiej gorączki lub ciężkiego stanu pacjenta, zwykle zaleca się przesunięcie szczepienia o kilka tygodni. Antybiotyki Warto również wiedzieć, że stosowanie antybiotyków nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia. Pacjent w dobrym stanie ogólnym może zostać zaszczepiony niezależnie od zażywania antybiotyku. Zaburzenia funkcji układu odpornościowego Warunkiem skuteczności szczepienia jest odpowiedni stan układu odpornościowego, który umożliwia wytworzenie odporności poszczepiennej. Choroby prowadzące do osłabienia układu odpornościowego mogą stanowić przeciwwskazanie do wykonywania szczepienia. Należy o tym pamiętać zwłaszcza w przypadku tzw. szczepionek żywych, które u pacjentów z upośledzoną odpornością mogą wywoływać niepożądane skutki. Zaburzenia funkcji układu odpornościowego mogą uniemożliwić odpowiedź na szczepienie. Osłabienie układu immunologicznego może mieć różne przyczyny. Poważne zaburzenia odporności mogą wystąpić u pacjentów chorujących na nowotwory, zarówno w przebiegu ich choroby, jak i wskutek jej leczenia (np. u pacjentów w trakcie chemioterapii). Przeciwwskazaniem do szczepienia są jedynie aktywne procesy nowotworowe. Pacjenci wyleczeni z chorób nowotworowych mogą być szczepieni pod warunkiem zachowania funkcji układu odpornościowego. Osłabienie układu odpornościowego może być skutkiem długotrwałego leczenia immunosupresyjnego, stosowanego w chorobach autoimmunologicznych lub po przeszczepieniu narządów. Niektóre niedobory odporności mogą mieć charakter wrodzony (tzw. pierwotne niedobory odporności). Inną przyczyną niewydolności układu immunologicznego jest zakażenie wirusem HIV. Należy jednak podkreślić, że opisane schorzenia nie są bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonywania wszystkich szczepień. Kwalifikacja pacjenta do szczepienia zależy od jego aktualnego stanu układu odpornościowego, a także rodzaju stosowanej szczepionki. Choroby przewlekłe Czy choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, astma, nadciśnienie tętnicze lub choroba wieńcowa są przeciwwskazaniem do szczepień? W większości przypadków nie. Pacjenci chorujący przewlekle są zwykle bardziej podatni na ciężkie powikłania chorób zakaźnych, dlatego stosowanie szczepień ochronnych jest u nich tym bardziej wskazane. Wyjątek stanowią schorzenia nowotworowe oraz wymagające leczenia immunosupresyjnego. Przeciwwskazaniem do szczepienia pacjenta z chorobą przewlekłą jest również niedawne pogorszenie stanu pacjenta, wywołane zaostrzeniem choroby. W takim przypadku należy najpierw dążyć do ustabilizowania stanu pacjenta, a szczepienie odroczyć o kilka tygodni. Czasowym przeciwwskazaniem do wykonywania szczepień są również niektóre interwencje medyczne. Zasada ta dotyczy przede wszystkim szczepionek żywych. W przypadku podania jednej dawki szczepionki żywej, kolejne szczepienie taką szczepionką można wykonać najwcześniej po upływie czterech tygodni. Szczepionek żywych nie należy także stosować przez pewien czas (zwykle kilka miesięcy) po wykonaniu transfuzji krwi lub stosowaniu preparatów krwiopochodnych. Tego typu preparaty mogą zawierać gotowe przeciwciała, które są zdolne do neutralizowania składników szczepionki i osłabienia odpowiedzi na szczepienie. Przeciwwskazania do szczepienia a ciąża Szczepienia ochronne w okresie ciąży to złożone zagadnienie. Niektóre szczepienia są u kobiet ciężarnych zalecane, inne natomiast – bezwzględnie przeciwwskazane. Połączenie krwiobiegów matki i płodu w łożysku umożliwia przekazywanie ochronnych przeciwciał od matki do dziecka. Przeciwciała matczyne są jednym z fundamentów odporności płodu, którego własny układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały. Z tego powodu, kobietom planującym ciążę zaleca się wykonanie lub uzupełnienie pełnego cyklu szczepień ochronnych. W trakcie ciąży można również bezpiecznie wykonać szczepienia za pomocą szczepionek nieżywych oraz inaktywowanych. Kobietom ciężarnym zaleca się przede wszystkim wykonanie szczepienia przeciwko grypie oraz krztuścowi. W okresie ciąży, bezwzględnie przeciwwskazane są szczepienia z wykorzystaniem szczepionek żywych (ospa wietrzna, odra, świnka, różyczka). Tego rodzaju szczepionki mogą wiązać się z ryzykiem wywołania aktywnego zakażenia u płodu. Stosowanie szczepionek żywych jest przeciwwskazane zarówno podczas ciąży, jak i w okresie bezpośrednio ją poprzedzającym (1-3 miesiące). Warto natomiast podkreślić, że zdecydowana większość szczepionek może być stosowana w okresie laktacji. Zgodnie z zaleceniami Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, jedyną szczepionką bezwzględnie przeciwwskazaną w okresie karmienia piersią jest szczepionka przeciwko żółtej febrze. Czytaj też: Powikłania po szczepieniu – przyczyny, rodzaje, profilaktyka
Przechowywanie i ważność szczepionek Pfizera. Szczepionka przeciw COVID-19 firmy Pfizer i BioNTech ma szczególne wymagania dotyczące odpowiedniego przechowywania. Jak wynika z charakterystyki leczniczej produktu, nieotwarta fiolka może być przechowywana w temperaturze -90 do -60ºC przez sześć miesięcy. "Po wyjęciu z zamrażarki Fot: MarsBars / Polska zamówiła 45 mln dawek dwudawkowej szczepionki na COVID-19. Osoby, które będą chciały się zaszczepić otrzymają ją za darmo. Zgodnie z założeniami rządu antidotum powinno być dostępne w lutym przyszłego roku i wtedy też rozpocznie się jej dystrybucja. Jak będzie wyglądał system szczepień i kto otrzyma je w pierwszej kolejności? Polska podpisała odpowiednie umowy i mamy już złożone zamówienia na 45 mln dawek z firmami takimi jak Pfizer/BioNTech, AstraZeneca, Johnson&Johnson - poinformował podczas konferencji premier Mateusz Morawiecki. Zobacz także: Czy wszyscy muszą się szczepić na COVID-19? Część osób nabyła już odporność - wyjaśnia ekspert Ile będą kosztowały szczepionki na COVID-19? Firmy podały swoje stawki Szczepionka na COVID-19. Moderna ogłasza, że jej preparat ma 95 proc. skuteczność Kto zostanie zaszczepiony, jako pierwszy? Szef rządu zaznaczył, że Polska jest gotowa podpisać kolejne umowy i czeka jedynie na sygnał ze strony Komisji Europejskiej. Obecnie przygotowywany jest system logistyczny dotyczący szczepień. Jak podkreśli polityk szczepionki będą darmowe, dobrowolne i dwudawkowe. W pierwszej kolejności chcemy, żeby szczepieniu poddani zostali nasi obywatele z czterech grup - zawodowych, ale także wiekowych - powiedział premier. Najpierw - jak poinformował - szczepienia będą dostępne dla wszystkich służb medycznych, które są "na pierwszej linii frontu". Wymienił w tym kontekście lekarzy, pielęgniarki, diagnostów, laborantów, ratowników medycznych. Oni wszyscy, którzy tylko taką decyzję podejmą, będą mogli się zaszczepić w pierwszej kolejności - powiedział szef rządu. Następnie zaszczepić będą mogli się mieszkańcy domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych, a "w następnej kolejności czy równolegle" - przedstawiciele służb mundurowych. Służby mundurowe - nasi policjanci, nasi pracownicy różnych służb mundurowych, którzy udzielają się bardzo intensywnie w walce z COVID-19, ale także Wojska Obrony Terytorialnej, wojska operacyjne, czy inni pracownicy mundurowi - wyliczał Morawiecki. Wreszcie - największa grupa, populacja - to wszystkie osoby starsze powyżej pewnego progu wiekowego. Wiemy doskonale, że Covid-19 jest najbardziej groźny, najbardziej śmiertelny dla osób powyżej 70-75 roku życia. Ale w zależności od dostępności szczepionek i tempa ich wwozu do Polski, będziemy chcieli szczepić jak najszersze rzesze naszych seniorów powyżej 65. roku życia, to jest około 6,5 mln osób - powiedział premier. Podkreślił, że proces szczepień rozpocznie się więc od grup osób najbardziej zagrożonych poważnymi konsekwencjami dla zdrowia lub zgonem w przypadku zakażenia koronawirusem. Jak będzie wyglądał proces szczepień? Rejestracja chętnych do szczepień na COVID-19 będzie prowadzona zarówno online, jak i metodami tradycyjnymi. Rejestracja online przez internet dla tych, którzy będą sobie tego życzyli, a dla tych, którzy nie chcą się taką metodą posłużyć - będzie możliwość również zgłoszenia metodami tradycyjnymi. Punkt drugi to zgłoszenie do punktu szczepień; sam moment pierwszego zaszczepienia to punkt trzeci; i punkt czwarty - po 21 dniach powtórzenie szczepienia - wyliczał Morawiecki. Rejestracja na szczepienie będzie odbywać się poprzez infolinię, lekarza POZ, na dedykowanej stronie internetowej lub przez Internetowe Konto Pacjenta. Zgłoszenie do punktu szczepień nastąpi po kwalifikacji przez lekarza lub pielęgniarkę. Z kolei powtórzenie procesu ma nastąpić po upływie 21 dni, ale już bez konieczności rejestracji. Szczepienia przeciwko COVID-19 będą realizowane w placówkach POZ, innych stacjonarnych placówkach medycznych, mobilnych zespołach szczepiących oraz w centrach szczepiennych w szpitalach rezerwowych. Punkty szczepień to (będą) przede wszystkim POZ, nasze podstawowe jednostki opieki zdrowotnej, następnie pozostałe miejsca opieki zdrowotnej, także mobilne nasze jednostki, które będą dokonywały szczepień w różnych miejscach w Polsce - poinformował szef rządu. Morawiecki dodał, że czwarty obszar, który chce wykorzystać do szczepień, to szpitale rezerwowe, jak mówił, to "te szpitale, które zaczęliśmy budować w październiku z myślą o tym, że COVID-19 może się rozwijać jeszcze groźniej, niż się rozwijał". Dziś wiemy, że te szpitale rezerwowe być może pozostaną rezerwowe na dłużej i chcemy je w tym kontekście wykorzystać dla procesu szczepień, one się jeszcze w ten sposób dodatkowo przydadzą, oprócz tego, że są naszą czwartą linią obrony, dają nam dodatkowe bezpieczeństwo w COVID-19, to przydadzą się też w procesie szczepienia przeciw koronawirusowi - powiedział premier. Kiedy rozpoczną się szczepienia? Premier mówił na konferencji prasowej, że cała logistyka związana z dystrybucją szczepionki na koronawirusa jest organizowana przez kilka podstawowych podmiotów na czele z wybranymi ministerstwami i Agencją Rezerw Materiałowych. Zachowajmy się jak najbardziej odpowiedzialnie, nawet jeżeli ktoś się czuje młody i silny to poprzez zaszczepienie może ochronić kogoś starszego, może przerwać łańcuch zakażeń i ochronić nawet swoich rodziców - mówił szef rządu. A więc sprawa jest najwyższej wagi. Już od lutego powiedzmy na to są widoki, ale czekamy na ostateczne decyzje europejskiej agencji lekowej, od niej zależy ten moment startu, to naciśniecie guzika start i wtedy rozpoczynamy szczepienia, my będziemy na pewno na to gotowi - powiedział premier. Podkreślił, że szczepienia to nie tylko powrót do normalności z punktu widzenia naszego życia codziennego, społecznego, ale też szybszy powrót do normalnego funkcjonowania takich branż jak gastronomia czy turystyka. Będą mogli tym szybciej wrócić do normalności, im więcej osób szybko się zaszczepi - powiedział premier. Źródło: PAP Zobacz film i dowiedz się więcej o szczepionce na COVID-19: Zobacz film: Szczepionka na COVID-19. Co warto o niej wiedzieć? Źródło: x-newsJeśli masz więcej niż 60 lat lub ukończyłeś 12. rok życia i masz zaburzoną odporność to możesz przyjąć drugą dawkę przypominającą. Na szczepienie możesz zapisać się po 4 miesiącach od ostatniego szczepienia. Pamiętaj, że szczepienia przeciw COVID-19 mogą uratować życie. Szczepienie przeciw koronawirusowi to najskuteczniejsza broń w walce z ciężkim przebiegiem choroby oraz śmiercią. Pozwala uniknąć zachorowania na COVID-19 lub łagodnie przejść przez zakażenie. Ryzyko zgonu z powodu COVID19, wśród osób niezaszczepionych w stosunku do zaszczepionych, jest dużo większe. Wzmocnij swoją odporność przeciw COVID-19 i zaszczep się Nie wszystkie szczepionki zapewniają odporność na całe życie. W przypadku niektórych szczepień nabyta odporność maleje z czasem. To zjawisko tzw. słabnącej odporności, znane na długo przed pandemią koronawirusa. Dlatego powtarzanie niektórych szczepień to działanie konieczne, normalne i bezpieczne. Druga dawka przypominająca – kto może się zaszczepić? Druga dawka przypominająca, to zazwyczaj czwarte szczepienie. Na to szczepienie mogą zgłosić się: osoby powyżej 60. roku życia, wszyscy, którzy ukończyli 12 lat i mają zaburzoną odporność. Drugą dawkę przypominającą możesz przyjąć co najmniej po 4 miesiącach od podania poprzedniej. W drugim szczepieniu przypominającym stosowane są wyłącznie szczepionki mRNA: Pfizer-BioNTech (Comirnaty) Moderna (Spikevax) Powinieneś przyjąć taki sam preparat jak ten, który przyjąłeś poprzednio – Pfizer lub Moderna. Ważne! Jeśli przyjąłeś inną szczepionkę podczas pierwotnego szczepienia (np. J&J), teraz możesz zaszczepić się Pfizerem jako dawką przypominającą. Skierowanie na szczepienie drugą dawką przypominającą otrzymasz automatycznie, jeżeli ukończyłeś 60 lat.I właśnie teraz tylko te osoby mogą przyjmować trzeci booster (piątą dawkę). Z tym warunkiem polemizuje dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. walki z COVID-19, wskazując równocześnie, że piąta dawka jest potrzebna dla wszystkich osób z grupy ryzyka bez względu na to, jakim preparatem się zaszczepiły. napisał/a: Maslana_02 2011-07-16 21:12 Witajcie ! Kilka dni temu byłem na szczepieniu.. Wczoraj zaś, miałem wizytę o dermatologa który to przepisał mi antybiotyk na trądzik o nazwie TETRALYSAL. Chciałbym się dowiedzieć, po jakim czasie mógłbym zacząć brać ten antybiotyk ? Słyszałem, że po około 2 tygodniach po szczepieniu można zacząć brać antybiotyki ale to nie były pewne informacje. napisał/a: djfafa 2011-07-17 08:23 A nie mogłeś o to zapytać lekarza jak Ci przepisywał lek? Na co była szczepionka? napisał/a: Maslana_02 2011-07-17 11:34 djfafa napisal(a):A nie mogłeś o to zapytać lekarza jak Ci przepisywał lek? Na co była szczepionka? Lekarka powiedziała, że to nie ma znaczenia. Że mogę brać od razu. Zaś pani pielęgniarka która mnie szczepiła powiedziała abym unikał silnych leków przez około 2 tygodnie bo mogą osłabić układ odpornościowy i mogę zachorować. Ta szczepiona to skojarzona przeciwko śwince, różyczce i odrze MMR VAX PRO. napisał/a: djfafa 2011-07-17 11:50 Obie miały rację :) Antybiotyk nie przeszkadza szczepionce i nie ma na nią wpływu, ale chodzi o to że zaburza on w pewien sposób układ odpornościowy a przez to odpowiedź immunologiczna na szczepionkę może być mniejsza. napisał/a: aberracja1 2011-08-06 06:11 Mam podobny problem. 23-ego mam zaplanowany zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego, więc 4-tego przyjęłam drugą dawkę szczepionki przeciw żółtaczce wszczepeinnej (B). Lekarz (podczas wizyty przed podaniem drugiej szczepionki) zapisał mi jednak antybiotyk (Lincocin na 4 doby) na katar ropny i radził brać od razu (zapewnił, że nie ma wpływu na szczepionkę). Odpowiedź djfafa jest do tej pory najlepszą jaką znalazłam. Nie wiem jednak KIEDY zacząć brać ten antybiotyk, zwłaszcza że w powikłaniach tego antybiotyku jest żółtaczka. Z drugiej strony nie mogę czekać zbyt długo, bo osłabię organizm przed zabiegiem chirurgicznym. Zdecydowana jestem wziąć ten antybiotyk bo boję się zakażenia po zabiegu... Proszę o radę... napisał/a: djfafa 2011-08-06 07:01 Brałbym antybiotyk zgodnie z zaleceniami. Skoro minęło już 2 dni od szczepienia to odpowiedź immunologiczna już była. napisał/a: aberracja1 2011-08-06 08:02 Dziękuję i pozdrawiam!